این مقاله به طور اختصاصی توسط تیم تحلیلگر همزمان با مرگ پدر خودروسازی ایران نگارش شده است
خبر هفتاد میلیونی شدن پراید، تیر خلاصی بود به آمال و آرزوهای هر جوان ایرانی (البته بلانسبت اعاظم و بزرگ زادگان). نادر ابراهیمی در یکی از کتاب هایش(گمانم ابومشاغل) این روز ها را به خوبی پیش بینی کرده بود و می‌گفت با پس اندازهایم 30 سال بعد باید از بانک یک تاکسی بگیرم و به خانه برگردم. شاید همه فراموش کرده‌ایم که پراید تا چند سال قبل زیر ده میلیون تومان معامله می‌شد، یا اصلا چرا راه دور برویم، قبل از گرانی‌ها و در سال 96 کسی نگاه هم به پراید 18 میلیونی نمی‌کرد. بعدها در تاریخ می‌نویسند ملتی در خاورمیانه می‌زیست که وسیله‌ای که خود ارابه‌ی مرگش می‌خواند را به قیمت سه سال حقوق کارگرش خریداری می‌کرد (و شاید در ادامه بنویسیند که به کمک همین وسیله منقرض شد).
جدا از تحلیل‌های “کار خودشونه” ای رانندگان تاکسی باید دید چه شد که یکی از بی کیفیت‌ترین خودرو های مملکت (و به طریق اولی،جهان) را هم قمیت خون اجداد شریفشان به ما می‌فروشند.
عوامل متعددی برای گرانی خودرو می توان بررسی کرد اما اگر بخواهیم روند رشد قیمت را بررسی کنیم، باید از سال 96 شروع کنیم.
1-جهش نرخ ارز و سیل نقدینگی
با افزایش نرخ ارز و زمزمه ی تحریم صنعت خودرو کشور در سال 96، کم کم سیل ویرانگر نقدینگی به سمت بازار خودرو سرازیر شد و افزایش تقاضای مردم به هدف حفظ ارزش پولشان، کفه‌ی عرضه و تقاضا را برهم زد و این تقاضای مصنوعی که بیشتر به منظور کسب سود از بازار خودرو بود، موجب افزایش قیمت صعودی خودرو شد. آمارها (به نقل از دنیای اقتصاد) نشان می دهد که در نیمه ی اول سال 98، شصت درصد کسانی که خودروی صفر کیلومتر تهیه کرده اند به قصد فروش در بازار آزاد و کسب سود اقدام کرده اند و در نیمه ی دوم سال، این آمار به 40 درصد کاهش یافته است که می‌تواند نشان‌گر تمایل خریداران به فروش در زمانی دیگر برای کسب سود بیشتر باشد.
2-تاثیر تحریم ها
تحلیل و بررسی دیدگاه اول
با تحریم صنعت خودرو کشور، در گام اول ورود قطعاتHigh Tech متوقف شد و قسمت عمده ای از زنجیره ی تولید خودرو کشور را با مختل کرد. شعار های خود کفایی خودرو سازان نیز در حد حرف باقی ماند و عمده ی تولید محصولات ایران خودرو و سایپا در سال 97 نسبت به 96، به شدت افت کرد (البته استثنا هایی هم می توان یافت)
در مجموع میتوان گفت به غیر از افزایش تقاضا، کاهش شدید تولید مزید بر علت شده است و التهاب بازار را بیشتر کرده است.
جدول مقایسه تولیدات ایران خودرو
همانطور که در جدول بالا مشاهده می شود، تولیدات ایران خودرو در سال 97 نسبت به سال 96، افت 50 درصدی داشته است.
اما بار عمده ی این افت را محصولات جدید تر و جذاب تر ایران خودرو بر دوش می کشد، به عنوان مثال با افت 75 درصدی در تولید تندر 90 مواجه شده ایم که قرار بود خودروی خانوار ایرانی شود.
پژو 207 و سمند نیز از این قاعده مستنثی نبوده اند و با کاهش تولیدشان، در بازار با قیمت های گزافی معامله می‌شوند.
این افت شدید تعداد محصولات تولید شده، در شرکت سایپا نیز مشاهده می شود. بیشترین افت‌ها در تولیدات در مورد محصولاتی است که حاصل همکاری شرکت‌های داخلی با کمپانی‌های خارجی است. محصولات که بعد از مدت‌ها به بازار ایران که درانحصار چند خودرو محدود بود، تنوع بخشیده بودند و از نظر کیفیت نیز به راحتی دل مشتریان ایرانی را که به انواع مدل های پراید و پژوهای رده ی چندم خوش بود، ربوده بودند.
به عنوان مثال میتوان از سراتو و ساندرو نام برد که در این میان بیشترین افت را داشته اند، ضعف در تولید این محصولات به جایی رسیده که سایپا در مواردی حتی توانایی تحویل تعهدات قبلی را نداشت و بعضا به آنان که ساندرو ثبت نام کرده بودند، کوییک تحویل می داد.
پارس تند نیز با افت 61 درصدی روبه رو شد و سفره ی خودرو کشور را بیش از پیش کوچک کرد.
همانطور که گفته شد جای خالی محصولاتی جدیدی که تولید نمی شوند، با همان محصولات بی کیفیت قدیمی پر می‌شود و در این میان این مردم ایران هستند که سالهاست به اجبار، پراید و پژوی 405 سوار می‌شوند.
در این میان اما نباید افزایش تولید محصولاتی مانند هایما و پژو 2008 را در نظر نگرفت و میتوان امیدوار بود این افزایش تولید در دیگر محصولات با کیفتیت خودروسازان ادامه پیدا کند.
دیدگاه دوم: دیگر اثر تحریم ها، تعطیل شدن پروژه های واحد تحقیق و توسعه ی خودرو سازان است. پروژه هایی که بعضا به طور اشتراکی با کمک شرکت‌های خارجی شروع شده بود و به دلیل ضعف در دانش فنی و عدم حصول نقدینگی کافی به دلیل افت شدید تولیدات و افزایش ضرر حاشیه‌ای ناشی از آن، متوقف شده است. به عنوان مثال میتوان به طراحی گیربکس اتومات، افزایش استاندار پژوی 207 و موارد دیگر اشاره کرد. ضعف در ایمنی و ناتمام ماندن پروژه های افزایش استاندارد، ضرر های جبران ناپذیری به جان هموطنانمان و همپین وجهه‌ی خودروسازان داخلی وارد می آورد اما در کمال تاسف به دلیل نبود رقیب در بازار و بستن گمرکات کشور، خودرو سازان فعلا بر خر مراد سوارند و ما مردم پیادگان این عرصه ایم
دو نمودار زیر با مقایسه ی آمار تولیدات یازده‌ماهه ی محصولات ایران خودرو به دست آمده است.
همانطور که مشاهده می‌شود این خودروساز در گروههای رانا، پژو و سمند شوک اولیه ی تحریم ها را پشت سر گذاشته است و به سمت افزایش تولید خود در این حوزه‌ها حرکت کرده است که می‌تواند نوید بخش خودکفایی و افزای توان فنی خودرو سازان باشد
این مقاله احتصاصی از تیم تحلیلگر ادامه دارد …
