سود هر سهم (EPS) و سود نقدی(DPS) به چه معنا هستند ؟

 سود هر سهم یا Eps چیست ؟

 کلمه EPS در واقع سرواژه سه کلمه انگلیسی Earnings per share می باشد. و به معنای سود به ازای هر سهم است. که از تقسیم وی پی اس یکی از مهمترین  و اولین شاخصه های هر شرکت می باشد  این شاخص در واقع به شما می گوید که شرکت در دوره معین معمولاً یک سال مالی به ازای هر یک سهم تولید می کند مهمترین نسبت هایی که با استفاده از این شاخص محاسبه می گردد نسبت به پیامدهای بوده که نشانگر این است که با این مقدار سود تولیدی نسبت قیمت سرد به سود شرکت چه مقدار می باشد و اگر قیمت سبز و سود تولیدی سال های آتی شرکت را ثابت فرض کنیم چند سال طول کشیده تا سرمایه گذاری شما به طور کامل باز گردد به طور مثال اگر شرکت  فولاد مبارکه با نماد فولاد دارای ای پی اس ۳۰۰ تومان می باشد و همچنین قیمت معامله این شرکت  ۱۵۰۰ تومان باشد  اگر به ازای هر سهم این شرکت ثابت فرض شود ۵ سال طول کشیده و سرمایه‌گذاری شما هستند که شما برگردد

تفاوت سود پایه (Basic EPS) و سود تحقق یافته هر سهم (diluted EPS)

سود پایه هر سهم (Basic EPS) تشکیل شده از خالص سود زیان شرکت منهای سودسهام ترجیهی تقسیم بر تعداد سهام عادی شرکت که معادله آن به صورت زیر می‌باشد

سود پایه سهم در غالب اوقات معیار خوبی برای سنجش اطلاعات مالی یک شرکت است. اما در عین حال این معیار می‌تواند، در مواردی دچار خطا شده و به دنبال آن سرمایه گذار را دچار زیان کند. زیرا در دنیای بازارهای مالی علاوه بر سهامِ عادیِ شرکت‌، اوراق مالی دیگری نیز می‌تواند از سوی شرکت منتشر شود که در شرایط خاص قابلیت تبدیل به سهام پایه را داشته باشند. هرچند که در بورس توسعه نیافته اوراق بهادار ایران خیلی خبری از سهام ترجیهی، اوراق قابل تبدیل به سهام، آپشن های خاص و آپشن های تشویقی مدیران نیست، اما وجود این موارد در یک شرکت می‌تواند به صورت ضمنی باعث تغییر تعداد سهام با قابلیت دریافت سود شرکت شود. که طبیعتا بر سود دریافتی هر سهم شرکت موثر خواهد بود.

حسابداران و سرمایه گذاران در پی بی‌اثر کردن مشکل فوق مدل دیگری از سود را پیش بینی کردند به نام سود تقلیل یافته هر سهم (diluted EPS) مبنای این داده اقتصادی این فرض است که تمامی سهام بالقوه و اوراقی که بالقوه می‌توانند به سهام تبدیل شوند را در یک دوره مورد نظر مانند سهام در نظر بگیریم. و در نهایت مطابق فرمول زیر سود به تمامی سهام و سهام باالقوه تقسیم می‌گردد.

سود عملیات در حال تداوم یا Ongoing EPS

این سود نشانگر سود شرکت به ازای هر سهم بر مبنای عملیات معمول و اصلی شرکت و سود سازی آن عملیات می‌باشد. بنابر این در این روش ما سودهایی که به نظر غیرقابل تکرار و حاصل اتفاقاتی غیر عملیات اصلی شرکت مانند فروش یکی از دارایی های شرکت و یا یکی از بخش های شرکت اصلی هستند را در نظر نمی‌گیریم. هدف این کار پیدا کردن منشا اصلی درآمد هر کسب و کار توان پیش بینی بهتر eps  پایدار آن شرکت برای سالیان آتی می‌باشد. زیرا مخصوصا شناسایی سودهای بزرگ ناشی از اتفاقات غیر عملیاتی در شرکت هایی که در کشورهای دارای تورم های بالا هستند( مانند ایران ، ونزوئلا و آرژانتین) به مقدار قابل توجهی ناشی از فروش دارایی ها می‌تواند اتفاق بیافتد.

جریان نقدی سود هر سهم یا Cash EPS

این نوع از سود متشکل از تقسیم جریان نقدی حاصل از عملیات شرکت بر تعداد سهام تقلیل یافته هر شرکت میباشد. هدف از محاسبه سود به این روش نگاهی واقع بینانه تر به داده ها اقتصادی یک شرکت است. در حالت کلی شرکت‌هایی که دارای جریانات نقدی مثبت واقعی هستند، از سلامت مالی بهتری برخوردارند. زیرا این نوع از محاسباتِ سود خیلی کمتر قابلیت فریب با داده های حسابداری و سود های کاغذی و موهوم را دارد. و سلامت مالی شرکت را بهتر به نمایش می‌گذارد.

سود دوازده ماه گذشته به ازای هر سهم یا EPS ttm

در EPS ttm همانطور که انتظار می‌رود کلمهttm  مخفف کلمات انگلیسی Trailing Twelve Months به معنای دوازده ماه پشت سرهم می‌باشد. و نوعی از پیش بینی سود گذشته نگر است. این مدل از تعیین سود شرکت ها که چند صباحی در تمام بازار ایران نیز استفاده می‌شد، در واقع سود هر شرکت را بر مبنای سودی که در چهار فصل آخر گزارشگری مالی آن شرکت اعلام شده است، محاسبه میکند. به طور مثال اگر هم اکنون شرکتی در تیر ماه سال جاری مالی خود قرار داشته باشد و آخرین گزارش سود فصلی که اعلام کرده است، مربوط به بهار فصل بهار سال جاری باشد. سود دوازده ماه گذشته نگر این شرکت از مجموع سود گزارش شده فصل بهار سال جاری شرکت به علاوه سه فصل زمستان پاییز و تابستان سال گذشته تشکیل می‌گردد.

  سود تقسیمی یا Dps چیست ؟

کلمه DPS یک اصطلاح بورسی از سرواژه کلمات انگلیسی  Dividend per shareمی باشد که به معنای سود نقدی یا سود تقسیمی به ازای هر سهم شرکت  است. در واقع سود تقسیمی آن مقداری از سود شرکت می‌باشد که سهامداران در مجمع عمومی سالیانه تصویب میکنند تا بین سهامداران عادی شرکت تقسیم گردد به طور معمول سود تقسیمی درصدی از مقداری EPS یک شرکت می باشد. صنایع و شرکت‌های مختلف با توجه به صنعتی که شرکت در آن فعالیت می‌کند، وضعیت شرکت از منظر جریان وجوه نقد، نیاز به نقدینگی و تامین مالی، برنامه های آتی شرکت و همچنین موارد دیگر مورد نظر هیئت مدیره درصدهای متفاوتی از eps شرکت را تقسیم می‌کنند

نکته تحلیلگر: سودتقسیمی شرکت‌ها می‌تواند در مواردی از مقدار eps  شرکت و سود خالص سال مالی نیز بیشتر باشد که نیازمند مصوبه مجمع عمومی برای تقسیم سود از سود انباشته یا دیگر موارد خاص می‌باشد.

زمان بندی پرداخت سود نقدی DPS در ایران چگونه است ؟

در ایران زمانبندی پرداخت سود نقدی شرکت‌ها به سهامداران به شرح زیر می باشد:

 پس از پایان سال مالی هر شرکت چهار ماه وقت دارد تا مجمع عمومی عادی سالیانه خود را برگزار کند. به طور مثال شرکت  ملی تولید مس ایران با نماد فملی دارای سال مالی منتهی به پایان اسفند می باشد از این رو تا ماه چهارم سال آینده که می شود تیر ماه باید مجمع سالیانه خود را برگزار کند.

 هر مقداری از سود که به ازای هر سهم شرکت در روز برگزار مجمع عمومی سالیانه تقسیم شود، طبق زمانبندی اعلامی شرکت در کدال و حداکثر تا ۸  ماه پس از برگزاری مجمع عمومی شرکت می‌بایست به دست سهامداران برسد.

در شرایط معمولی اگر شرکت دارای زیان انباشته یا شرایط خاصی از منظر قانونی نباشد و یا سود شرکت از منابع غیر واقعی و غیر قابل اثبات به وجود نیامده باشد شرکت ملزم می باشد، حداقل ۱۰ درصد سود سالیانه خود را میان سهامداران تقسیم نماید. که این مبلغ را می بایستی طبق زمان‌بندی پیشتر توضیح داده شده به سهامداران پرداخت نماید.

نکته تحلیلگر: نسبت‌های کفایت سرمایه که در بانک ها و بیمه ها اهمیت دارند. و همچنین زیان انباشته که در بعضی از صنایع ایران بسیار رایج است از مهمترین مواردی است که باید مورد توجه سرمایه گذارانی که نگاه به سود تقسیمی دارند قرار گیرد.

 روش های دریافت سود نقدی یا DPS از شرکت های سهامی چگونه است ؟

دریافت سود نقدی با توجه به تصمیمات شرکت روش های متفاوتی دارد اما مرسوم ترین روش در بازار سرمایه ایران دریافت از شعب بانک عامل که توسط شرکت معرفی شده است می باشد. برای اینکار سهامدار می‌بایست به شعب بانک عامل همراه با کد سهامداری و کارت ملی خود مراجعه کند.

هرچند باید تاکید نمود که با تدابیر جدید سازمان بورس تعداد خیلی زیادی از شرکتها سود نقدی را با استفاده از مکانیسم های شرکت سپرده گذاری مرکزی و اطلاعاتی که سهامداران در سامانه سجام احراز کردند، به حساب آنها به طور خودکار واریز می نمایند. همه اطلاعات مورد نیاز برای سهامداران برای آگاهی از مبلغ و نحوه دریافت سود سهام در اطلاعیه های کدال برای هر شرکت با عنوان زمانبندی پرداخت سود ۱۲ ماهه در دسترس می باشد.

جمع بندی

 بدون شک eps  یکی از مهمترین و ابتدایی ترین داده های مالی است که هر سرمایه گذاری باید در مورد شرکت مورد نظر خود بداند. اما همانند دیگر داده های مالی چنانچه به طور منفصل و جدای از دیگر واقعیت های کسب و کار به آن نگاه شود، می‌تواند باعث ایجاد خطا در سرمایه گذاری و ایجاد زیان برای سرمایه گذاران گردد.

سرمایه گذاران باید سعی کنند تا با بررسی جامع داده های اقتصادی و میدانی یک کسب و کار پایداری و واقعی بودن سود اعلامی هر سهم شرکت ها را اعتبار سنجی کنند همچنین لازم است که سرمایه گذاران گرامی توجه داشته باشند صرفا یکEps  بالا نمیتواند تضمینی برای یک سودتقسیمی بالا نیز باشد.

از eps هر سهم برای محاسبه نسبت های بسیارمهمی مانند p/e  و… استفاده می‌شود. همچنین از سودنقدی  یک شرکت می‌توان برای محاسبه جریان نقدی حاصل از آن در طی زمان و روش های ارزشگذاری مبتنی بر این داده استفاده نمود. در مجموع می‌توان گفت محاسبه و آگاهی به eps  و dps  یک شرکت برای سرمایه گذاران تا حد زیادی واجب است اما به تنهایی برای ارزشگذاری کافی نیست.